Kidoesj - wat is het?

In Israël is de term kidoesj (Hebreeuws: קידוש) erg belangrijk. De letterlijke betekenis is ‘heiliging’, maar met de kidoesj wordt de zegening bedoelt die het begin en het eind van de sjabbat of van een feestdag aangeeft. De sjabbat begint elke week op vrijdagavond en duurt tot zaterdagavond.

De kidoesj is bedoeld om de heiligheid van de dag (sjabbat of feestdag) te gedenken. Het is een korte ceremonie die wordt gehouden, door een speciale zegening over een wijnbeker.

De Torah vermeldt de mitswa (het gebod) van de sjabbat-kidoesj in Deuteronomium. De kidoesj wordt vóór de maaltijd voltooid, om aan te tonen dat de maaltijd ter ere van de sjabbat (of de feestdag) is.

De kidoesj bestaat uit een piyut (een religieus gedicht met meerdere verzen), een zegen op de wijn, andere zegeningen (fruit, hout, land, en meer), en eindigt met de zegen op het brood.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

TIP: Deze producten passen perfect bij de kidoesj! Tijdens de kidoesj wordt de wijn gezegend. Deze zoete rode wijnen passen goed bij de kidoesj! Daarnaast kan ook druivensap gebruikt worden, aangezien dat ook van druiven is gemaakt. Door deze producten in huis te halen, krijg je een ware Israël experience.

• Tirosh Druivensap, van Segal Winery
• David's Harp Sweet Dessert Wine, van Arza Winery
• 7th Day Sacramental (Kinor), van Barkan Winery
• Noblesse Kidoesj Wijn, van Zion Winery
• King David Concorde, van Carmel Winery

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Op vrijdagavond worden, na een ochtend vol voorbereidingen en koken voor de komende twee dagen, kaarsen aangestoken door de moeder van het gezin. Dit is de start van het ‘terugschakelen’ van de drukke dag, en geldt als begin van de sjabbat. Als de vader van het gezin terugkomt van de synagoge, is de tafel al gedekt en kan het diner beginnen. De vader komt meestal als laatste thuis, omdat hij blijft om extra te bidden. Nadat iedereen aan tafel is gaan zitten, wordt er aantal ‘piyutim’ (meerdere piyut) begonnen, nog voor de kidoesj (de zegening) begint. Dit zijn bepaalde verzen.

Mijn favoriete piyot is “Ashet Ha’il”. In deze piyut begint elke zin met de volgende letter van het Hebreeuwse alfabet, wat betekent dat de de piyut 22 zinnen bevat (van A tot Z, maar dan in het Hebreeuws (van Alef tot Tav). In dit gedicht wordt de vrouw geëerd en wordt zij bedankt voor al haar goede daden en haar zorgen voor haar partner, haar familie en zelfs voor de rest van de omgeving buitenshuis. Het belang van de vrouw des huizes en al het werk dat zij verricht wordt getoond, evenals hoe alles wat zij doet de stabiliteit van het gezin beïnvloedt. Zij wordt in deze piyut gezien als fundament van het huis.

Nadat je de vrouw des huizes ziet werken om alles klaar te maken voor sjabbat (of een feestdag), is het erg belangrijk dat ze zij erkenning en dank krijgt, als onderdeel van de sjabbat-welkomstceremonie.

Na de piyutim (de verzen/gedichten), wordt begonnen met de kidoesj. De kidoesj bestaat uit een aantal zegeningen. De eerste daarvan is de zegening van de wijn. Daarna wordt ‘de rest’ gezegend, zoals het fruit, de groenten en alle werken van de handen van God. Oftewel: alles wat God heeft gemaakt met Zijn Woord, wordt gezegend. Tijdens al deze zegeningen blijft het brood bedekt, en wordt het brood pas onthult nadat alle zegeningen zijn voltooid. Dit omdat volgens het Joodse geloof het brood als eerste gezegend moet worden, en door de bedekking het brood nog niet gezegend wordt. Tijdens het zegenen van het brood, wordt Degene die brood van het land brengt gezegend (oftewel God). Na deze laatste zegening kan begonnen worden met het eten van het sjabbat-diner.

Het zegenen van de wijn

In deze zegening vullen we de beker helemaal met wijn, zodat er een beetje wijn uit vloeit. Daarna opent de zegen met "Een psalm van David", en dan wordt het vers voorgelezen over de sabbatdag waarop God al zijn werk stopte. Hierna wordt de zegen verklaart: “Sabri Marnan”, waarna iedereen aan tafel antwoordt met “L’chaim (“Proost”, of “Op het leven”, in Hebreeuws)”. Met dit antwoord wordt aangekondigd dat degene die de zegening uitspreekt zal beginnen met de zegen “Borei Pri Hagefen”, oftewel ‘de zegeningen voor Degene die de wijnstok heeft gemaakt’. Als de zegen voorbij is, zal de zegenaar (degene die de zegen uitspreekt) de wijn drinken, gevolgd door alle anderen die aanwezig zijn.

Het zegenen van de rest

Sommigen zeggen andere zegeningen hardop tijdens de kidoesj: "Schepper van de vrucht van de boom", "Schepper van de vrucht van de aarde" en "Moge alle dingen in Zijn woord zijn". Dit zijn zegeningen die worden uitgesproken voordat je fruit, groenten en ander voedsel eet.

Het zegenen van het brood

Met de zegen op het brood wordt de kidoesj beëindigd. Meestal wanneer er brood bij de maaltijd is, wordt de zegen “Degene die brood van het land brengt” opgenoemd. Oftewel: God wordt gezegend voor het brengen van het brood. Deze zegen omvat alle andere zegeningen, waardoor het niet meer nodig is om andere zegeningen op te noemen. Tijdens de kidoesj wordt het brood bedekt. Dit om het brood te eren, en om de andere zegeningen te kunnen opnoemen, voornamelijk die over de wijn. Doordat het brood bedekt is, kan dit nog niet gezegend worden. Op sjabbat (van vrijdagavond tot zaterdagavond) worden twee challah-broden gezegend, ter nagedachtenis aan de twee porties manna die op vrijdag aan de Israëlieten in de woestijn werden gegeven. Doordeweeks kregen de Israëlieten namelijk één portie, maar vrijdag kregen zij twee porties. Zo hoefden zij zaterdag niet op pad om de manna op te halen, en konden zij de zaterdag rusten.